هنوز آن قدر از سال‌های جنگ تحمیلی نگذشته تا خاطرات آژیر قرمز و گریز به پناهگاه‌ها و زیرزمین خانه‌ها فراموش شود. آن چه از سوی شورای عالی معماری و شهرسازی در تاریخ 5/5/ 1366 در قالب مقررات ایمن‌سازی به شهرداری‌ها ابلاغ شد، نشان از آن داشت که جنگ و خاطرات تلخ آن سایه خود را بر معماری شهری نیز افکنده است. طبق این ابلاغیه، باید ساخت پناهگاه در تمامی ساختمان‌های عمومی و مسکونی لحاظ شود و اخذ پایان کار از شهرداری، منوط به ساخت و تایید ساخت این پناهگاه‌ها بود.

سال‌ها بعد در تاریخ 1382/8/8 این روز به عنوان روز ملی پدافند غیرعامل نام‌گذاری شد. در نظر گرفتن ضوابط غیرعامل در معماری و شهرسازی در بسیاری از کشورهای جهان مانند روسیه، آمریکا، ‌سوئیس، ژاپن و آلمان به صورت قانونمند نوشته شده و به مرحله اجرا در آمده است. اما با وجود آن که 27 سال از ابلاغ این دستورالعمل می‌گذرد، این ضرورت هنوز آن چنان که باید و شاید جدی گرفته نشده است. این در حالی است که کشور ایران در شرایط خاص جغرافیایی قرار دارد. ایران دارای پانزده همسایه است که تنها دو یا سه کشور در جهان این تعداد همسایه را دارا هستند و بدین لحاظ، مباحث دفاعی در نهادهای مرتبط به‌صورت پیوسته، همواره مطرح بوده است. اینکه چرا در معماری و شهرسازی ما، نگاه دفاعی بحثی ثانوی شمرده شده، مورد نقد این نشست خواهد بود.

در یکصد و بیست و یکمین گفتمان هنر و معماری، مهندس محمدرضا خیراندیش، کارشناس ارشد مهندسی پدافند غیر عامل و دکتر ساسان سوادکوهی و مهندس مصطفی فرزام شاد در مقام منتقد به روند معماری و شهرسازی معاصر، انتقادهای خود را مطرح می‌کنند. همچنین بعضی اصول و تجربه‌های پروژه‌های اجرایی موجود و مقایسه روند طراحی معماران معاصر در این زمینه تبیین می‌شود.